Google’ın ana şirketinden cesur adım
Alphabet, Google’ın ana şirketi, “moonshot” olarak adlandırılan cesur teknoloji projelerini uygulama stratejisinde önemli bir değişiklik yapma kararı aldı. Şirketin inovasyon merkezi olan “X”, projeleri Alphabet’in bünyesinde değil, bağımsız şirketler olarak yapılandırma yönünde adımlar atıyor. X’in başkanı Astro Teller, bu değişikliği bir etkinlikte açıkladı. Yeni yaklaşım, projelerin Alphabet’in kurumsal yapısından bağımsız olarak daha hızlı bir şekilde büyümesini ve gelişmesini hedefliyor.
Alphabet X’ten yeni dönem: Çılgın fikirler özel fon ile şirketleşiyor
Bu stratejinin temelinde, sadece X tarafından geliştirilmiş şirketlere yatırım yapmak için oluşturulan özel bir girişim fonu yatıyor. Series X Capital adını taşıyan bu fon, 500 milyon doların üzerinde bir sermaye toplamıştır ve eski Facebook CFO’su Gideon Yu tarafından yönetilmektedir. Alphabet, bu fonda bilerek yalnızca küçük bir yatırımcı rolü üstleniyor. Teller, Alphabet’in büyük bir yatırımcı konumunda olması durumunda projelerin yine Alphabet’in kontrolünde kalacağını ve bağımsızlık hedefinin gerçekleştirilemeyeceğini vurguladı. Bu fon, Alphabet’in diğer yatırım kolları olan GV, CapitalG veya Gradient Ventures’tan farklı olarak, yasal olarak yalnızca X projelerine odaklanma zorunluluğuna sahiptir.
Astro Teller, bazı projelerin Alphabet’in kaynaklarını kullandığını, ancak bazı projelerin “çok farklı” oldukları için Alphabet’in bir parçası olmanın kendisine fayda sağlamadığını belirtti. Geçmişte, Waymo (otonom sürüş) ve Wing (drone teslimatı) gibi başarılı projeler, Alphabet’in alt kuruluşları olarak hayata geçirilmişti. Ancak yeni model, projelerin Alphabet’in hemen dışında, stratejik işbirlikleri devam ederken kontrolsüz bir yapıda daha hızlı ilerleyebileceği fikrini barındırıyor.
X’in bu stratejisi, “acımasız bir entelektüel dürüstlük” kültürü ile destekleniyor. X için bir “moonshot” projesinin üç temel bileşeni olmalıdır: Dünya üzerindeki büyük bir sorunu çözmeyi hedefleyen bir girişim, bu sorunu ortadan kaldırabilecek bir ürün veya hizmet önerisi, ve bu sorunu çözebileceklerine dair bir “umut ışığı” yaratacak devrim niteliğinde bir teknoloji. Teller’ın dikkat çektiği önemli bir nokta: “Eğer bir proje önerisi mantıklı geliyorsa, şirket onunla ilgilenmez. Çünkü tanım gereği bu bir ‘moonshot’ olamaz.”
Yeni fikirler bu kriterleri sağladığında, X ekibi onları titizlikle test etmeye başlıyor. Amaç, projeyi sonlandırmak için deliller bulmak. Teller, projenin en zorlayıcı kısımlarının her zaman öncelikli olarak test edildiğini belirtmektedir. Eğer fikir, beklenenden biraz daha “çılgın” çıkarsa, proje hemen sona erdiriliyor. Bu yaklaşımla projelerin yalnızca %2’sinin başarılı olduğunu belirten Teller, bunu bir başarısızlık değil, sistemin doğal bir özelliği olarak tanımlıyor. Bu kültürün bir parçası olarak, fikirleri bireylerden ayırmak önem arz ediyor. Teller, Waymo veya Wing gibi büyük projeleri kimin başlattığını bilmediğini, bu sayede kişisel bağlılığın “entelektüel dürüstlüğü” engellemesinin önüne geçildiğini ifade ediyor.
Bu sistem, çalışanlar için de farklı bir model ortaya koyuyor. X çalışanları, projelerin daha ilk aşamalarında hisse senedi almıyor; bunun yerine standart olarak Google çalışanı gibi maaş alıyorlar. Teller’a göre, bu bir “şirket” değil, sadece “hakkında bilgi edinilmesi gereken bir fikirdir”. Bu durum, kurucuların kendi fikirlerini sonlandırmaktan kaçınmalarına neden olan maddi baskıyı ortadan kaldırıyor. Çalışanlar, kendi geleceklerini riske atmadan projelerin ilerlemediğini dürüstçe ifade edebiliyorlar.
Eğer bir proje başarılı olursa ve bağımsız bir şirkete dönüşürse, o projede çalışan ekip yeni şirketten önemli bir hisse almakta. Bu pay, projeyi kendi garajlarında başlatmış olsalardı alacakları paya benziyor, ancak bu süreçte hiçbir finansal risk almamış oluyorlar. X, 2025 yılı içinde Taara (kablosuz optik iletişim) ve Heritable Agriculture (tarım biyoteknolojisi) gibi şirketleri bu modelle bağımsız hale getirmiştir.
X’in duyurduğu en son “moonshot” şirketi ise Anori. Anori, inşaat endüstrisi ve gayrimenkul geliştiricileri için karmaşık bina projelerini çözmeye odaklanan bir yapay zeka platformu olarak tanımlanmaktadır. Astro Teller, inşaat sektörünün küresel katı atıkların ve karbon emisyonlarının yaklaşık %25’inden sorumlu olduğunu belirterek, bu alanın bir “moonshot” için büyük bir fırsat sunduğunu vurguladı.
Alphabet’in cesur projeleri bağımsız şirketlere dönüştürme stratejisi, teknoloji dünyasında yenilikçiliği teşvik etme biçimlerini de değiştiriyor. Siz, X’in projeleri acımasızca test etme ve dürüstlüğe dayalı bu yenilikçilik yaklaşımı hakkında ne düşünüyorsunuz?
