Türk Bilim İnsanları Uzayda Yaşamı Karadeniz’de Araştıracak
Projeye AB’den 2,4 milyon Euro destek!
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel’in liderliğindeki 3 kadın ve 5 kişilik ekip, TÜBİTAK’ın da desteklediği Ufuk Avrupa Programı çerçevesinde Avrupa Araştırma Konseyi (ERC) Konsolidatör Hibesi ile sağlanan 2,4 milyon Euro bütçe ile “DeepTrace” projesi kapsamında Karadeniz ile Atlantik ve Pasifik okyanuslarında 2.500 metre derinlikte ışığın ulaşmadığı sularda deniz yaşamını araştıracak. DeepTrace projesinin 2028 yılına kadar tamamlanması planlanmaktadır.
Projenin ilk aşaması olarak bu hafta Pasifik Okyanusu’nda araştırmalara başlanacak. 36 gün sürecek derin deniz dalışları gerçekleştirilecek. Ekip, ODTÜ’den gelen 5 kişi dahil olmak üzere toplam 20 kişiyle Pasifik Okyanusu’nun doğusunda 2.400 ile 2.600 metre derinlikte, hidrotermal bacaların bulunduğu ve yeni tabanların oluştuğu bir bölgede çalışma yapacak. Araştırmalar, “Atlantis” adlı araştırma gemisi ve “Alvin” isimli araştırma denizaltısıyla gerçekleştirilecek; Alvin daha önce Titanik enkazını bulan denizaltı olarak biliniyor.
Yerli sensörler kullanılacak
Denizin 2 bin 500 metre derinliğindeki püskürtüler, uzaydaki püskürtüler ile karşılaştırılacak
Jüpiter ve Satürn’ün buzla kaplı uyduları içindeki sıvı okyanusların altında muhtemel hidrotermal bacaların varlığı bulunmaktadır. Bu uydular, Enseladus ve Europa çevresindeki püskürtüler hakkında, hem NASA hem de ESA araştırmalar yürütmektedir. DeepTrace projesinin verileri ile bu çalışmalar birleştirilecektir.
Neler araştırılacak?
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, çalışmalarla ilgili olarak şunları ifade etti:
“2030’lardan itibaren bu görevler bize Jüpiter sisteminden, özellikle Europa uydusundan yeni veriler ulaştıracak ve oradaki okyanusun içeriği ile kompozisyonunu gösterecek. Bu püskürtüler, o buzlu dünyanın derinliklerinden çıkıyor. Bunların içindeki stabil halde ölçülebilecek moleküller veya küçük bileşikler yerine nano parçacıklar olabileceği hipotezimiz var. Yukarıya doğru uzanan püskürtüler, oluştuğu okyanus tabanının habitatı ve hidrotermal bacanın kompozisyonu hakkında bilgi verecektir; ancak bunu fakat önce yerel okyanuslarımızda hidrotermal bacaları değerlendirerek anlamamız gerekiyor.
Hedefimiz, okyanuslardaki hidrotermal bacaların pH’ları, sıcaklıkları ve ana parametreler ışığında nano parçacık kompozisyonlarının nasıl değiştiğini araştırmaktır. Çünkü bu bilgiler, uzay görevleri sırasında elde edilen verilerle doğrudan karşılaştırılabilir özellikte. Bu seferin sonunda bu sonuçları bulmayı, en azından ilk temellerini atmayı umuyorum.”
Alvin denizaltısıyla dalış yapılacak
Tam Boyutta Gör
Dış ortamdan izole edilmiş, kameralar, sensörler ve navigasyon sistemleriyle donatılmış bir araştırma kapsülünde gerçekleştirilecek her dalışın 6 ila 8 saat süreceğini belirten Tüzün, denizaltında aynı anda 2 bilim insanının bulunacağını ve örneklemelerin yanı sıra yerinde sensör ölçümleri yapacaklarını ifade etti.
