Çin, ABD ve Nvidia’nın AI Çipi Egemenliğine Nasıl Karşı Geliyor?
Geçtiğimiz ay, ABD merkezli yapay zeka çip üreticisi Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang, Çin’in çip geliştirme hususunda ABD’ye önemli bir mesafe kat ettiğini bildirdi. Peki, Çin bu iddialı konumunu nasıl elde ediyor ve gerçekten de üst düzey çiplere olan bağımlılığını azaltabilir mi?
BBC’nin haberine göre, 2024 yılında Çinli firma DeepSeek, OpenAI’ın ChatGPT’sine karşı bir model geliştirdi. Şirket, yapay zeka modelini daha düşük maliyetle ve daha az yüksek performanslı çip ile oluşturduğunu belirtirken, bu durum Nvidia’nın piyasa değerinde bir azalmaya neden oldu.
AI çiplerinde hedef Nvidia
Bu süreç, Çin’in teknoloji alanındaki atılımlarını hızlandırıyor. Bu yıl içerisinde büyük Çinli teknoloji firmaları, yerel şirketlere hizmet verecek gelişmiş çip üreticisi olma niyetlerini açıkladı. Eylül ayında, Çin devlet medya kanalları, Alibaba’nın yeni çipinin Nvidia H20 çipleriyle benzer performans sergileyip daha az enerji kullandığını kaydetti. H20, Nvidia’nın kısıtlı koşullar altında Çin’e sunabildiği en güçlü AI çözümüdür, ancak B200 gibi alternatiflerine kıyasla önemli ölçüde kısıtlanmış durumda.
Daha yakın bir zamanda, Huawei bugüne kadar geliştirdiği en güçlü çipleri tanıttı ve Nvidia’nın yapay zeka pazarındaki hakimiyetine karşı üç yıllık bir strateji sundu. Şirket, tasarımlarını ve yazılımlarını özgün şekilde sunarak firmaları ABD’nin ürünlerine bağımlılıktan kurtarmayı amaçlıyor.
Diğer Çinli çip üreticileri de önemli ortaklıklar imzaladı. Örneğin, MetaX, devlet destekli telekom operatörü China Unicom için ileri düzey çipler üretmekte. Nvidia’ya rakip olarak görülen bir başka şirket ise Cambricon Technologies. Şirketin hisseleri, Şanghay borsasında son üç ayda iki katından fazla değer kazandı; bu durum, yatırımcıların Çinli firmaların yerli, yüksek performanslı çip üretimini teşvik eden hükümet desteklerinden faydalanacağına dair inançlarını gösteriyor.
Bahsi geçen firmaların hiçbiri doğrudan çip üretimi yapmıyor. Huawei dahil diğerleri yalnızca çip tasarımına odaklanıyor. Tasarım kadar üretim teknolojisi de kritik öneme sahip. Nvidia ve AMD’nin AI çipleri TSMC tarafından, yani dünyanın en büyük yarı iletken üreticisinin tesislerinde üretiliyor. TSMC, hem Batılı rakiplerine hem de Çinli çip üreticilerine kıyasla önde. Ancak Çin, bu alanda da iddialı: Çinli SMIC’in ülkenin ilk DUV (derin ultraviyole) litografi makinesini test etmeye başladığı bilgisi kaydedildi. Bu, gelişmiş çiplerin Çin topraklarında üretilmesi için önemli bir adımdır.
Nvidia yetkilileri, BBC’ye açıklamalarında, Çinli çip firmalarının ilerleyişini doğrularken, müşterilerin en iyi teknoloji yelpazesini seçme eğiliminde olduğunu vurguladı ve “Dünyanın dört bir yanındaki ana akım geliştiricilerin güvenini ve desteğini kazanmak için çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Çin ve Çinli şirketler cesur hedefler belirlese de, Nvidia CEO’sunun radikal açıklamaları bazı uzmanlar tarafından temkinli bir şekilde karşılanmakta. Bilgisayar bilimcisi Jawad Haj-Yahya, Çin çiplerinin tahmine dayalı yapay zeka alanında ABD ile benzer seviyede performans gösterdiğini ancak karmaşık analitik işlemlerde geride kaldığınıkısa vadede kapanacak gibi görünmüyor.
Nvidia CEO’su Huang, Eylül ayında yaptığı açıklamada, Çin’in teknoloji sektöründeki güçlü yönlerini; çalışkanlığı, geniş yetenek havuzunu, iç rekabeti ve çip üretimindeki ilerlemeyi sıraladı. Huang, ABD’nin bu rekabet içinde “hayatta kalmak için yarışması gerektiğinin” altını çizdi.
Her alanda kalkınma hedefi
Çin, uzun zamandır teknoloji alanında küresel bir lider olmayı hedeflemekte ve Batı’ya olan bağımlılığını azaltma çabasını bir stratejik hedef olarak benimsemiştir. Başkan Xi Jinping, “yüksek kaliteli kalkınma” kapsamında yenilenebilir enerjiden yapay zekaya kadar birçok sektöre dev yatırımlar yapmıştır. ABD ile devam eden ticaret savaşı bu hedefi daha da acil hale getirmiştir. Xi, Çin’in kimseye bağımlı olmayacağı bir geleceği taahhüt etmektedir.
Tam Boyutta Gör
Bir diğer ve daha önemli olan unsur ise sektörde herkesin sadece “ortak bir hedefe” odaklanması. Bu, belirli hedeflere ulaşmayı hızlandırabilirken, aynı zamanda yenilikçi fikirlerin önünü tıkayabilir.
Uzmanlar, Çin’in halen en güçlü çiplerde ABD’ye bağımlı olduğunu belirtmektedir. İleri düzey projeler için ABD teknolojisine erişim ihtiyacı olduğu ve karmaşık AI sistemlerini eğitmek için Amerikan çiplerinin “ham performans”ına ihtiyaç duyduğu ifade edilmektedir. Bu durum, ABD’nin yüksek performanslı Nvidia çiplerine erişimi engelleme gerekçeleridir. Ancak uzmanlar, Çin’in 5 yıl içinde bu bağımlılığı azaltma yolunda önemli mesafeler kat edebileceğini öngörmektedir.
