Antarktika’da Kaybolan Robotun Getirdiği Veriler Bilim İnsanlarını Şaşırttı
Antarktika’da Kaybolan Robotun Sağladığı Veriler Bilim Camiasını Şaşırttı
Antarktika açıklarında gerçekleştirilen bilimsel araştırma, beklenmedik bir şekilde dikkat çekti. Serbest hareket eden okyanus robotu, plan dahilinde ilerlemek varken, rotasından saparak aylarca buzların altında kayboldu. Görevin başarısız gideceği düşünülürken, robot dokuz ay sonra yeniden sinyal gönderdi. Taşıdığı veriler, bilim insanlarına daha önce erişemedikleri sahaları keşfetme imkanı tanıdı.
Yanlış Rotadan Tarihi Veriler Ortaya Çıktı
Avustralya Ulusal Bilim Ajansı CSIRO tarafından görevlendirilen serbest yüzen okyanus robotu, Doğu Antarktika’daki Totten Buzulu çevresinde ölçümler yapmak üzere suya bırakıldı. Sensörleri aracılığıyla suyun sıcaklığı ve tuzluluğu belirli aralıklarla kaydedilecekti. Robot, plan dahilinde her on günde yüzeye çıkacak ve verileri uydular üzerinden merkeze aktaracaktı. Ancak güçlü okyanus akıntıları cihazı batıya sürükledi. Kontrolsüz hareketi, robotu bilimsel gözlemin imkânsız olduğu Denman Buzulu’nun altına taşıdı. Yüzeye çıkamayan sistem uzun süre kayıp olarak kabul edildi ve görev ekibi, cihazdan tekrar haber alınamayacağından endişelendi.
Aylar Sonra Gelen Sinyal, Robotun Buz Sahanlıklarının Altında Çalışmaya Devam Ettiğini Gösterdi
Denman Buzulu ile Shackleton Buz Sahanlığı altında ilerleyen sistem, deniz tabanından buzul rafının alt yüzeyine kadar olan su kolonunda sıcaklık ve tuzluluk profilleri oluşturdu. Yüzeye çıkamadığı için uydu bağlantısı kuramadı, ancak ölçümler yerel bellekte saklandı. Yükselme girişimleri sırasında buzul rafına temas eden cihaz, her çarpışmada buz tabanının derinliğini de kaydetti. Elde edilen veriler, uydu ölçümleriyle karşılaştırılarak robotun izlediği rota detaylı bir şekilde çözüldü. Görev süresince toplam 195 ayrı ölçüm profili elde edildi ve her biri kendine özgü bilgiler sundu.
Analizler, Shackleton Buz Sahanlığı Altında Şu An İçin Ciddi Isınma Tehdidi Bulunmadığını Gösterdi
Denman Buzulu’nun altında sıcak su kütlelerinin var olduğu saptandı. Elde edilen ölçümler, tabandan erimenin hızlandığını ve buz kütlesinin zayıfladığını gösteriyor. Bilim insanlarına göre, Denman Buzulu’nun tamamen erimesi, küresel deniz seviyelerinde yaklaşık 152 santimetrelik bir artış potansiyeli taşımaktadır. Doğu Antarktika’daki buzulların, batı bölgelere kıyasla çok daha fazla buz barındırması ihtimali ise riski artırıyor. Yaşanan aksaklık, ekip için beklenmedik bir avantaja dönüşmüştür. Robotun topladığı veriler, Doğu Antarktika’daki buz sahanlıklarının altında gerçekleştirilen ilk doğrudan okyanus gözlemleri olarak kaydedilmiştir. Araştırmacılar, bu deneyimin ardından daha fazla otonom sistemin erişilmesi zor bölgelere gönderilmesini incelemeye aldı. Tüm elde edilen veriler, Aralık 2025’te Science Advances dergisinde yayımlanacaktır.
