HÜRJET, İngiltere’nin Yeni Nesil Jet Eğitim Uçağı için Güçlü Aday!
İspanya Hava ve Uzay Kuvvetleri, görev süresi dolan F-5M uçaklarını HÜRJET ile yenilemek üzere anlaşma sağladı. TUSAŞ, İspanya’nın ardından Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne HÜRJET satmak için hazırlıklara başladı. Savunma sanayi analisti Kozan Selçuk Erkan, Kamer Kurt YouTube kanalındaki açıklamasında, TUSAŞ’ın bu satış için aktif olarak çalıştığını belirterek, “Çok ciddi çaba içinde bulunuyorlar; bu konuyu geliştirmek için kararlı halde.” dedi.
✈️ HÜRJET’i öne çıkaran özellikler neler?
HÜRJET, mevcut jet eğitim uçakları arasında düşük maliyet ile modern teknolojiler sunan dikkat çekici bir eğitim uçağıdır. Ayrıca TUSAŞ, müşterilerine yerel üretim imkanı sunmaktadır. Örneğin, İspanya için üretilecek HÜRJET’ler TUSAŞ ve Airbus ortaklığında İspanya’da üretilecektir. Bu durum, askeri bağımsızlık ve teknoloji transferi isteyen ülkeler için HÜRJET’i cazip hale getiriyor.
Bir diğer avantaj ise, gelecekte HÜRJET’in gemiden kalkış ve iniş yapabilen versiyonunun geliştirilmesidir. İngiltere, mevcut iki uçak gemisine HÜRJET’i yerleştirebilir.
Avrupa Birliği’nden ayrılan İngiltere, jeopolitik belirsizliklerden etkilenmemek amacıyla tedarikçilerini ve iş ortaklarını çeşitlendirmek istiyor. Türkiye, İngiltere’den 40 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı almak için ön anlaşma imzalamıştı. İki ülke arasındaki bağları güçlendirmek için HÜRJET önemli bir rol oynayacaktır.
İngiltere’nin yeni nesil jet eğitim uçağı için aday uçakların artıları ve eksileri
HÜRJET (TUSAŞ, Türkiye)
- Artılar: Süpersonik (Mach 1.4) hız, hafif taarruz görevlerinde kullanılabilir, maliyet/performans oranı rekabetçi ve modern aviyonik sistemler ile donatılmıştır.
- Eksiler: Henüz seri üretimi tamamlanmamış ve envantere girmemiştir. Sorunsuzluk ve lojistik destek konularında soru işaretleri bulunmaktadır.
- Fırsatlar: İngiltere’de yerel üretim ve teknoloji transferi imkanı sağlanmaktadır. Ayrıca Türkiye ile İngiltere arasındaki bağları güçlendirme fırsatı sunmaktadır.
- Riskler: Politik belirsizlikler nedeniyle, İngiltere, ABD, İtalya gibi öncelikli müttefikler ve kendi Aeralis projesi nedeniyle Türkiye’nin seçeneği geri planda kalabilir.
Aeralis AJT (İngiltere)
- Artılar: İngiliz bir firma tarafından geliştirilmektedir. Modüler konsept sunmasıyla eğitim, hafif taarruz ve gösteri uçaklarını tek platformda birleştiriyor.
- Eksiler: Proje henüz prototip aşamasındadır, envantere giriş tarihi belirsiz ve teknik özellikleri netleşmemiştir. Prototip aşamasında olduğundan geliştirme maliyetleri yüksektir.
- Fırsatlar: İngiliz savunma sanayiini güçlendirme; tamamen yerli bir çözüm sunma imkanı vardır.
- Riskler: Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin acele ihtiyaçları için çok geç kalabilir. Maliyetler tahmin edilenden yüksek olabilir.
M-346 (Leonardo, İtalya)
- Artılar: Halihazırda birçok ülkede kullanılmakta; düşük risk; kısa vadede hızlı tedarik mümkündür. İngiltere’ye “yerli montaj hattı” kurma önerisinde bulunulmuştur.
- Eksiler: Süpersonik kapasitesi sınırlıdır ve geleceğe dönük teknolojilerde geri kalacaktır.
- Fırsatlar: İngiltere-İtalya ortaklığı (Tempest/GCAP savaş uçağı projesi) ile uyumlu bir yapı sunmaktadır.
- Riskler: Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin süpersonik ve ileri simülasyon entegrasyonu gibi uzun vadeli ihtiyaçlarını karşılayamayabilir.
T-7A Red Hawk (Boeing/Saab, ABD)
- Artılar: En modern tasarım. ABD Hava Kuvvetleri’nin jet eğitim uçağı olarak görev yapacak. Güçlü simülasyon entegrasyonu sunmaktadır.
- Eksiler: Program gecikmeler yaşıyor, teslimatlar risk altında olabilir.
- Fırsatlar: ABD-İngiltere ilişkilerini sürdürme imkanı bulunmaktadır.
- Riskler: Yüksek maliyet ve ABD’ye bağımlılığı artırma riski taşımaktadır.
| Özellik | HÜRJET | M-346 | T-7A Red Hawk | Aeralis AJT |
|---|---|---|---|---|
| Görev Tipi | Jet eğitim uçağı, hafif taarruz uçağı | Jet eğitim uçağı, hafif taarruz uçağı, taktik eğitim uçağı | Jet eğitim uçağı | Modüler: temel eğitim, ileri eğitim, hafif taarruz rolleri için konfigürasyon değişikliği olasılığı |
| Mürettebat | 2 | 2 | 2 (öğrenci + eğitmen) | 2 |
| Motor | 1 x GE F404-104 | 2 × Honeywell F124-GA-200 | 1 × GE F404 | Modüler yapıda farklı motor seçenekleri planlanıyor |
| Maksimum Hız | 1.4 Mach | 0.95 Mach | 0.975 Mach | 0.90 Mach |
| Tavan Yüksekliği (Servis İrtifası) | 45,000 ft | 45,000 ft | 45,000 ft | Belirsiz |
| Azami Kalkış Ağırlığı (MTOW) | ~13.500 kg | ~9.600 kg | ~5.500 kg | ~15.800 kg olması hedefleniyor |
| Menzil (Operasyonel Yarıçap) | 2.220 km | Normal: 1.925 km Dış Tanklarla: 2.550 km |
1.839 km | Belirsiz |
| G-Limiti | +8g/ -3g | +8g/ -3g | +8g/ -3g | +8g/ -3g |
HÜRJET teknik özellikleri
- Uzunluk: 13,7 m / 44,9 ft
- Kanat Açıklığı: 9,5 m / 31,2 ft
- Yükseklik: 4,1 m / 13,5 ft
- Kanat Alanı: 25 m2 /270 ft2
- İtki: 17.700 lbf
- Menzil: 2.220 km
- Tırmanma Oranı: 48.500 fpm
- Servis Tavanı: 45.000 ft
- Azami Kesintisiz G: 6.3 G @ 15.000 ft
- Yük Kapasitesi: 7.500 lbs
- Azami Hız: 1,4 Mach
- G Limitleri: +8g / -3g
- Gelişmiş Jet Eğitimi
- Öncü Avcı Eğitim Uçağı
- Hafif Taarruz (Yakın Hava Desteği)
- Eğitimlerde “Kırmızı Uçak” Görevi
- Hava Devriyesi (Silahlı ve Silahsız)
- Akrobatik Gösteri Uçağı
HÜRJET’in öne çıkan yetenekleri
- Yüksek AoA kontrolü
- Baş Üstü (Head-up) Göstergesi (HUD)
- Kask Monteli Gösterge (Koşullu)
- Tam Otorite, Dijital Kontrol Uçuş Sistemi
- Gelişmiş İnsan-Makine Arayüzü, F-35 ve MMU için Asgari Alışma Zamanı
- Intra & Inter Veri Linki
- Gece Görüşüne Uyumlu (AJT, LIFT)
- Havada Yakıt İkmali (AJT için Kuru, LCA için Sıvı)
- Rahat İdare
- Gömülü Taktik Eğitimi ve Canlı Sanal Yapıcı Eğitim Sistemleri
- Otonom Operasyonlar için APU
- Hava-Hava, Hava-Yer Atış Kabiliyeti
